Waarom heeft VVD Hoogeveen dit voorstel gedaan?
De Samenwerkingsorganisatie (SWO) De Wolden Hoogeveen is de ambtenarenorganisatie, het wagenpark, het personeel, etcetera van beide gemeenten. Dit apparaat zorgt ervoor dat de inwoners van beide gemeenten kunnen rekenen op goede dienstverlening en dat de taken die de gemeenten hebben op een adequate wijze worden uitgevoerd. In 2015 zijn de beide ambtenarenorganisaties samengevoegd in één Samenwerkingsorganisatie De Wolden en Hoogeveen. De doelstelling hiervan is om een besparing op de kosten van de ambtenarenorganisaties te realiseren en beter toegerust te zijn op uitvoering van gemeentelijke taken. In de eerste drie jaren moest dit totaal drie miljoen euro opleveren. Om de besparing te kunnen laten zien, moesten de ambtenaren hun periodieke salarisverhogingen en indexatie vanaf 2015 laten schieten. Dit offer van de ambtenaren is in 2018 hersteld, waardoor een begrotingsoverschrijding werden genoteerd in 2018. Niet alleen door de stijging van de salarissen van de ambtenaren, maar ook door onder andere toename van inhuur van externe krachten (EUR 4 miljoen) is de begroting vanaf 2018 sterk gegroeid. VVD, en ook andere partijen, zijn hier in de afgelopen drie jaren kritisch op geweest. Vorig jaar is er al aangedrongen op een taakstellende bezuiniging van 2% en deze werd weggestemd op advies van het college om niet te bezuinigen op de SWO. Ook de raad van Zuidwolde gaf aan niet te willen bezuinigen op de SWO. Dit is wel essentieel. Om meters te kunnen maken in deze bezuinigingsronde moet de gemeente Hoogeveen naar de grootste kostenposten kijken. Iedere procent bezuiniging levert dan relatief het meeste geld op. Door de blokkade van de samenwerkingspartner om te bezuinigen op de SWO is de mogelijkheid voor Hoogeveen, om op één van de grootste kostenposten van Hoogeveen, meters in de bezuinigingen te maken, teniet gedaan. Hierdoor komt het financieel gezond maken van Hoogeveen in gevaar. Bezuinigen op één van de twee grootste kostenposten, het sociale domein (sociale en financiële ondersteuning van de zwakkere mensen in de Hoogeveense samenleving) en de SWO wordt dan onuitvoerbaar. Wat dan nog overblijft is bezuinigingen in het Sociaal Domein. Wat niet de voorkeur van de VVD geniet.
Hoogeveen heeft dit jaar volgens het College 8 miljoen euro nodig om een basis te leggen voor een financiële gezonde situatie. De voorgestelde bezuinigingen nu leveren 4,75 miljoen euro op, waarbij de haalbaarheid van deze bezuinigingsposten een vraagteken is, en het College van Hoogeveen nog met een pakket van ruim één miljoen euro komt. We bezuinigen dus bijna 6 miljoen in plaats van 8 miljoen. Met deze vaststelling heeft VVD haar eerdere twijfels over een reële kostenverdeling binnen de SWO van stal gehaald. Wij hebben binnen de organisatie informatie opgehaald om onze twijfels te toetsen. Aan de hand van deze informatie werd ons vermoeden groter en snijden we dit precaire onderwerp aan om nu een start te maken naar een mogelijk financieel gezond Hoogeveen. De insteek is in het geheel niet om de gemeente De Wolden op te laten draaien voor de tekorten van de gemeente Hoogeveen. Helaas is dit wel een verbonden lot door de Samenwerkingsorganisatie. Iedere wijziging in het percentage van de kostenverdeling raakt een gemeente in haar financiën. Even een voorbeeld: in 2018 is het percentage aangepast met afgerond 1% naar een groter aandeel in de kosten voor Hoogeveen. Dit raakt Hoogeveen direct in haar financiën voor ruim een half miljoen euro. Daarnaast zijn de kosten van de SWO vanaf 2018 met ruim 22% gestegen. Totaal 10 miljoen euro. Hiervan krijgt Hoogeveen 70% voor haar kiezen zonder dat Hoogeveen en haar raad direct daar sturing aan kunnen geven. Dit zal altijd in gezamenlijkheid met de gemeente De Wolden vastgesteld moeten worden, omdat het een organisatie van ons beiden is. Als één van de partijen dat niet wil, dan houdt het op, want iedere partij in de samenwerking heeft een gelijke stem. Dus zitten we in patstelling inzake bezuinigen op de SWO en is de andere oplossing, inderdaad minder chique, om de kostenverdeling ter discussie te stellen en te onderzoeken. Let wel; dit kan voor Hoogeveen ook nadelig uitvallen. Dat is de keerzijde van de medaille.
Waarom komt het college niet met dit voorstel?
Als Raad en College zullen we gezamenlijk op zoek moeten gaan naar de mogelijkheden om Hoogeveen weer financieel gezond te krijgen. Daarbij moet je niets willen en kunnen uitsluiten, omdat je hiervoor verantwoordelijk bent als politieke partij en individueel raadslid richting je inwoners. Het mag wel duidelijk zijn dat de afgelopen zes jaren, door verschillende oorzaken, er een enorme financiële uitdaging is ontstaan. Een uitdaging die het college, maar ook de raad in gezamenlijkheid moet oplossen. Daarvoor zitten we nu op de blaren en moet zeker het college het voortouw nemen. Daarom moeten we nu gezamenlijk met de complexe kostenverdeling van de SWO aan de slag.
Wat gaat VVD nu doen?
Wij willen voorstellen om een onderzoek te doen naar de verdeling van de kosten van de SWO. Wij willen een onderzoek naar de evenwichtigheid van de kostenverdeling, waarbij de kaders en uitgangspunten ten tijde van de fusie als basis worden genomen. Ook willen we dat er een advies/beeld wordt geschetst van de kostenverdelings-/toedelingsmogelijkheden. Wij gaan niet over methodieken, maar wel over de toetsing daarvan. Op 23 april 2020 willen we via een motie oproepen dit onderzoek te gaan starten.